Ticari pahası nedeniyle “altın damlayan ağaç” olarak nitelendirilen, fakat “yok” denebilecek kadar azalan sakız ağacı varlığı, son yıllarda yürütülen çalışmalarla 100 kat arttı.
Dünyada yalnızca Ege Denizi’ndeki Sakız Adası ile İzmir’deki Çeşme yarımadasında yetiştiği bilinen sakız ağacından elde edilen damla sakızı, tıp, besin, kozmetik üzere çeşitli alanlarda kullanılıyor.
Ticari kıymeti nedeniyle “altın damlayan ağaç” olarak bilinen sakız ağacının Türkiye’deki varlığı, 2010 yılında yaklaşık 1000 ağaca geriledi.
Geçmişi binlerce yılı aşan ağacın yaşatılması ve ticari olarak yarar sağlanması gayesiyle Tarım ve Orman Bakanlığı, yerel yönetim ve üreticiler tarafından ağaç sayısını artırma çalışmaları yürüttü.
Sakız ağacının tohumdan yetişmemesi nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığınca üretilen fidanlar, orman yangınlarında ziyan gören alanlara dikildi, ayrıyeten arazi sahibi üreticilere dağıtıldı.
Böylelikle, kentte 2010’da 1000 civarında olan sakız ağacı sayısı bugün 100 bini aştı.
Ağaçtaki damla sakızı, çeşitli süreçlerle hasat ediliyor.
Üreticiler, haziran ayında sakız ağaçlarının altına kireç seriyor. Daha sonra sakız ağacının gövdesine çizik atılarak ağacın öz suyunun kirecin üzerinde birikmesi bekleniyor. Damla damla biriken öz sular kirecin üzerinde kristalize oluyor. Katılaşan öz su, kireçten ayrıştırılıyor.
Akan damlaların oluşturduğu hasat süreci eylül ayına kadar sürüyor.
“Kilogramı 20 bin lira”
İl Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Şahin, AA muhabirine, sakız ağacının Anadolu’nun kadim bitkisi olduğunu, Anadolu’da tarih boyunca tıbbi ve yemeklerde aroma katıcı olarak kullanıldığını söyledi.
Türkiye’deki damla sakızı gereksiniminin karşılanması hedefiyle çalışmaların sürdüğünü tabir eden Şahin, “Çeşme damla sakızının coğrafik işareti alındı, şu anda Avrupa Birliğinden coğrafik işaret alınmasıyla ilgili çalışmalar da devam ediyor. Hem tıbbi hem aroma katıcı olarak kullanıyoruz, ilaç endüstrisinde de ileri düzeyde. Kendi muhtaçlığımızı karşılama amacındayız ve ihracata gidebilmesi için de elimizden gelen uğraşı sarf ediyoruz. Şu anda gereksinimimizin çok altında üretimimiz var ve kadim olan bitkiyi bir devir unutmuşuz. Damla sakızının pahalı bir eser olduğunun farkındayız.” diye konuştu.
Şahin, İzmir’de sakız ağacı sayısında değerli bir muvaffakiyet elde edildiğini, 15 yılda dikili ağaç sayısının yaklaşık 1000’den 100 bine ulaştığını anlatarak, şunları kaydetti:
“Vatandaşlarımız atıl durumdaki topraklarının kullanımında sakızı tercih ediyor. Orman Genel Müdürlüğümüz de yanan alanlarda önemli gelir getirici sakız ağaçlarıyla ağaçlandırma çalışmaları yapıyor. Şu anda yıllık 200-250 kilogram ortasında sakız üretimi var. Bu üretimin 5 ton ve üzerine çıkması gerekiyor. Sakız üretiminde amaç, gereksinimimizi karşılamak ve daha sonrasında da buradan elde etmiş eserlerin ihracata gitmesi. Sakız ağacı su istemeden yetişiyor. Çalışmalarla boş alanlarımızın değerlendirilmesini ve kuraklığa karşı önemli direnç gösteren bir bitkinin çoğalmasını sağlıyoruz. Sakız hasadı sıkıntı bir sistemle yapılmakta. Gelişmiş 3 ağaçtan 1 kilogram sakız alınıyor. Bunu ham unsur olarak düşündüğümüzde kilogramı 20 bin lira civarında. Hoş bir gelir sağlıyor.”
İlk hasat heyecanı
Çeşme ilçesi Ovacık Mahallesi’nde damla sakızı üreten Musa Yalçın ise İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünde damla sakızı yetiştirmek için eğitim aldığını, 6 yıl evvel 3 dönümlük yerine 70 sakız ağacı diktiğini belirtti.
Bu yıl birinci defa hasat yaptığını ve 13 kilogram sakız elde edeceğini anlatan Yalçın, “Sakız ağacıyla atıl araziyi ağaçlandırarak verimli hale getiriyorsunuz. Sakız ağacı su istemediği için de suyu koruyoruz.” tabirlerini kullandı.
About The Author
